Zielone latanie czy zielone kłamanie?
W dniu 22 czerwca 2023 roku Europejska Organizacja Konsumencka (BEUC) i 22 organizacje członkowskie z 18 krajów złożyły skargę do Komisji Europejskiej i sieci organów ochrony konsumentów (CPC), potępiając wprowadzające w błąd oświadczenia 17 europejskich linii lotniczych dotyczące klimatu. Zgodnie z analizą prawną zleconą przez BEUC takie roszczenia naruszają unijne przepisy dotyczące zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych:
1. Twierdzenia, że płacenie dodatkowych opłat może „zrównoważyć”, „zneutralizować” lub „zrekompensować” emisje CO2 z lotu, są niezgodne ze stanem faktycznym, ponieważ korzyści klimatyczne wynikające z działań kompensacyjnych są wysoce niepewne, podczas gdy szkody spowodowane przez emisje CO2 z podróży lotniczych są pewne.
2. Linie lotnicze wprowadzają konsumentów w błąd, pobierając od nich wyższe opłaty, aby przyczynić się do rozwoju „zrównoważonych paliw lotniczych” (SAF): takie paliwa nie są gotowe do wprowadzenia na rynek, a niedawno przyjęte prawodawstwo UE wyznacza bardzo niskie cele dotyczące tego, ile powinny one stanowić w koszyku paliwowym samolotów. Oznacza to, że dopóki SAF nie będą masowo dostępne – po 2040 roku – będą one w najlepszym razie stanowić jedynie niewielki udział w zbiornikach nafty lotniczej w samolotach.
3. Sugerowanie, że podróże lotnicze mogą być „zrównoważone”, „odpowiedzialne” i „ekologiczne” jest zwodnicze. Żadna ze strategii stosowanych przez sektor lotnictwa nie jest obecnie w stanie zapobiec emisji gazów cieplarnianych. Ważne jest, aby położyć kres tym oświadczeniom, ponieważ w nadchodzących latach wraz ze wzrostem ruchu lotniczego emisje będą rosły.
Konsumenci chcą brać czynny udział w zielonej transformacji i są świadomi, że muszą działać na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi. Zgodnie z badaniem Eurobarometru z 2022 r. dotyczącym postrzegania sprawiedliwego procesu zielonej transformacji aż 77% Europejczyków czuje osobistą odpowiedzialność za działania na rzecz ograniczenia zmiany klimatu.
Konsumenci chcą wziąć na siebie odpowiedzialność i dokonywać bardziej ekologicznych wyborów, jednak są szczególnie zdezorientowani twierdzeniami dotyczącymi klimatu, a zwłaszcza tymi o neutralności pod względem emisji CO2. Jak wynika z przeprowadzanych badań terminy takie jak „neutralny pod względem emisji CO2” nie są właściwie rozumiane przez konsumentów.
Dlatego kluczowe jest, aby firmy (też lotnicze) przestały wprowadzać konsumentów w błąd, że ich produkty i usługi są ekologiczne, podczas gdy tak nie jest.
W Polsce akcja wspierana jest przez: Federacja Konsumentów, Fundacja Konsumentów, Stowarzyszenie Ochrony Konsumentów „Aquila”, Stowarzyszenie dla Powiatu, Stowarzyszenie Euro-Concret, Fundację Pro- Pro-Test i Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie – członków Forum Organizacji Konsumenckich Forkon.